1. 'T NOORDHOF
OP EEN FRAGMENT VAN DE KAART VAN ROMAN-VISSCHER 1655
Op
Braamweg 1 ligt 't Noordhof, in van oorsprong het Noordambacht. Dit is zo'n
hof met boerderij en wagenhuis, dat oorspronkelijk tot de oudsten van het
dorp gerekend kan worden. Mogelijk werd het hof vanaf circa 1200 bewoond
door ambachtsheren van Koudekerke. Op oude kaarten, waaronder de atlas van
Blaeu uit 1662, is de hof met de bijbehorende boomgaard duidelijk herkenbaar
weergegeven aan de noordzijde van de dorpskern. Ernaast lag nog een boomgaard
van de markies van Veere, die rond 1574 grote delen van Walcheren tot zijn
bezit kon rekenen. Het Noordhof lag in de zuidoosthoek van het Noordambacht
nabij een oude vliedberg en de eerder genoemde boomgaarden in het Loy Lammensblok.
Dit is onder andere in de 'overloper' van 1574 te lezen. De grond bij het
hof werd in die tijd aangeduid als zogenaamd 'haymanland' en 'vroonland'
dat vrij was van belastingen en eigendom van Pier Geleynsz uit 'Coudekercke'.
Hij verkocht zijn eigendom in 1574 aan Joris Stijnmolen. Dit was een belangrijk
man met veel invloed vanwege zijn functie als penningmeester van de Vijf
Ambachten, Zuid- en Westwatering. Hij bezat in 1655 ook korte tijd tienden
van Koudekerke, maar moest deze afstaan aan Vrouwe Margaretha van der Marck,
geboren gravinne van Arenburg.(1)
Het hof en de bijbehorende boomgaard blijkt in de periodes erna veel van
eigenaar te wisselen. In de overloper van 1607 wordt Cornelis Willems als
eigenaar van het Noordhof aangeduid. In 1622 neemt Cornelis Leunis het hof
over. Hij heeft omstreeks 1585 ook de vliedberg ten westen van Koudekerke
in zijn bezit. De vliedberg naast het Noordhof is in 1622 echter in andere
handen. In of voor 1647 komt het hof vervolgens in handen van Joos Jansz
Debaths. Deze verkocht de hofstede en boomgaard ter grootte van een half
gemet volgens de laatste overloper van 1675 aan Gillis Dirrikse. Omdat hierna
geen overlopers meer zijn gemaakt, is onduidelijk hoe het bezit van het
Noordhof tussen 1675 en 1751 veranderde. Uit latere aantekeningen bij die
overloper van 1675 kan namelijk worden opgemaakt, dat op 15 januari 1751
Laurens Laurense eigenaar werd van de hofstede en boomgaard en dat op 31
mei 1776 Jan Leynsen eigenaar werd van het halve gemet waarop het Noordhof
en de boomgaard zich bevonden.
Uit het bevolkingsregister
van Koudekerke blijkt, dat Willem van Westen aan het begin van de negentiende
eeuw, waarschijnlijk vanaf 1803, eigenaar was van 't Noordhof. Hij woonde
hier samen met zijn familie en de familie van een van zijn arbeiders, Izak
Bakker. Deze nam het Noordhof vòòr 1826 van hem over. 't Noordhof
werd ook nu weer door meerdere families bewoond waarvan Jan Haay vermeldenswaardig
is omdat hij op 15 maart 1842, enkele jaren na het overlijden van Izak,
't Noordhof bestaande uit "een huis, schuur, bakkeet,
erve en tuin" koopt. Vanaf 1858 is de hof eigendom van Geert Brasser
en in 1890 nam Piet Brasser de boerderij over van zijn vader. Piet Brasser
bleef echter ongehuwd en boerde 34 jaar op 't Noordhof waarna hij het geheel
in 1924 verkocht aan Frans Brasser. Deze was boer op het hof “De
Lange Pacht” en zette een van zijn zonen, Bart Brasser op 't Noordhof
als pachter. Adriaan Brasser was de zoon van Bart en boerde er tot 1996
waarna het hof in handen kwam van de huidige eigenaren: Kees Minderhoud
en Ria Brasser. Zij bezitten de kavels met de oude nummers 361 en 362. Op
kavel 358 lag ooit de vliedberg
waaraan de gekromde kavelgrens doet denken.
2. FRAGMENT MINUUTPLAN
SECTIE A BLAD 2
Deze vliedberg
is korte tijd eigendom geweest van de heer Aarnout (Janszoon) Aarnoutse,
die ook eigenaar was van hof Paauwenburg
en boerderij De
Kiekendief. Aarnout was van 1829 tot 1840 burgemeester van Koudekerke.
Er stonden toen drie arbeidershuisjes, die na de dood van Aarnout en zijn
vrouw Christina geërfd werden door Piet Verhage. De vliedberg
is in de jaren vijftig geëgaliseerd. Nog een kleine zijstap: Op het
minuutplan uit 1811-1832 blijkt naast het Noordhof nog een hele andere hofstede
te liggen. Helaas is die hofstede bij de aanleg van de Middelbursgestraat
in de jaren vijftig gesloopt.
3. GEZELSCHAP VOOR HET
WAGENHUIS OP HET NOORDHOF (DT01)
Nadat de boerderij
werd aangekocht door de huidige eigenaren brak er een periode aan van ruim
12 jaar verzamelen, slopen, restaureren en opnieuw bouwen. In september
1996 werd begonnen met de nieuwbouw van de woning door het slaan van de
eerste paal. Als uitgangspunt werd gekozen voor een zoveel mogelijk authentieke
boerenwoning. De buitenzijde werd geheel opgebouwd uit oude historische
bouwmaterialen zoals: IJsselsteentjes, Zeeuwse moppen en Oudhollandse dakpannen.
Deze materialen waren reeds bij elkaar verzameld vanaf 1991. In juli 1997
kwam de woning gereed en tijdens de warmste dagen van deze zomer is de woning
in gebruik genomen. Deze boerderij midden in de dorpskern is thans in gebruik
als manege. Hij bestaat uit een woonhuis met vrijstaande schuur, wagenschuur,
varkenshok, kippenhok en nieuwe paardenstal.
Tijdens de winter van 1998
is de oude woning gesloopt en alle stenen schoongemaakt voor het volgende
karwei. Vanaf de zomer van 1998 tot het voorjaar van 1999 is de paardenstal
gebouwd. Alle stenen, welke over waren, zijn gebruikt voor de tuinmuur,
welke is gerealiseerd na de zomer van 1999. Tevens zijn alle hokjes, schuurtjes
rondom de woning en paardenstal gesloopt en is het gehele terrein opgehoogd,
voorzien van riolering en bestrating. De oude schuur is in 2001 geheel gerestaureerd.
Alle dakpannen zijn eraf gehaald, het dakbeschot geheel in originele staat
vervangen, mendeuren vernieuwd en de gehele aanslag (houten buitenzijde)
is in originele kleuren vervangen.
4. HET VERNIEUWDE NOORDHOF TE KOUDEKERKE
Het varkenshok
en de zuidelijke tuinmuur zijn tijdens de zomer van 2005 gerestaureerd en
gemetseld. Na de zomer van 2005 is het oude wagenhuis, wat niet meer te
restaureren was geheel gesloopt en opnieuw opgebouwd. Vanaf eind juni 2006
was het “waegenuus” gereed voor de verhuur. De tussenliggende
periodes zijn gebruikt voor het aanleggen van de tuin, bestrating en natuurlijk
om te sparen. Ook is reeds terugkerend onderhoud verricht zoals schilderwerk.
De schuur, de voormalige wagenschuur en het varkenshok zouden oorspronkelijk
van rond 1900 kunnen zijn. De schuur heeft een pannen zadeldak. De kopgevels
zijn versteend maar de lange gevels hebben nog de gepotdekselde delen. De
schuur heeft één dwarsdeel met groene deuren. De wagenschuur
had tot de renovatie nog de oorspronkelijke deuren met verticaal bevestigde
latten waartussen flinke ruimtes opengelaten zijn voor ventilatie. Fraai
was ook het bakstenen varkenshok met zijn ronde vensteropeningen.
