Deze hofstede,
gelegen aan de Zwaanweg 7, kent zijn oorsprong vermoedelijk voor 1641, als
deze ligt in het zogenaamde Andries Andriesz Block (nr. 14). In dat jaar
wordt namelijk voor het eerst bebouwing aangegeven op een kaart van Walcheren,
die vervaardigd is door Christoffel Bernaerds. Onduidelijk is nog of dit
dezelfde bebouwing is, als die op de kaart uit 1750 staat aangegeven. Die
kaart van het eiland Walcheren werd door de gebroeders Hattinga vervaardigd.
De bebouwing lijkt daar L-vormig te zijn, terwijl de bebouwing op de eerste
kaart als schematische weergave van een hofstede moet worden geïnterpreteerd.
Waarschijnlijk bestond de boerderij in 1750 uit een zeventiende-eeuws of
vroeg achttiende-eeuws woonhuis, dat haaks op de schuur was gebouwd. De
afstand van de huidige bebouwing tot de Verlengde Dishoekseweg lijkt in
werkelijkheid groter dan op beide oude kaarten staat aangegeven, maar dit
kan verklaard worden door een latere aanpassing van de loop van de huidige
Verlengde Dishoekse weg.
Waarschijnlijk is de opzet van de hof na 1750 iets veranderd en is het woonhuis
aan de voorzijde uitgebreid en is de oorspronkelijke schuur gesloopt en
is, in het verlengde van de schuur, achter het woonhuis een nieuw exemplaar
gebouwd. Het woonhuis met een vermoedelijk achttiende eeuwse kern bestaat
daardoor uit twee delen. Het zadeldak van de woning is gedekt met rode pannen.
De gevels zijn van oude bakstenen met muurankers en groene deuren. In de
zijgevel bevindt zich de voordeur. Van de aanbouw zijn de gevels gepleisterd
en wit geschilderd, de raamindeling is oorspronkelijk met schuiframen. Het
woonhuis heeft een kelder, en is redelijk authentiek.
De kadastrale minuutplans van 1823, waarvan hierboven een fragment staat
afgebeeld tonen dan het woonhuis met een hieraan vast gebouwde schuur, die
dan haaks op de weg staan aangegeven. Van een L-vorige bebouwing is dan
geen sprake meer. Ook het tegenwoordig nog bestaande bakhuis en de oorspronkelijk
wagenschuur staan reeds op deze kaart afgebeeld, waardoor met zekerheid
gesteld kan worden dat deze dus voor 1823 tot stand moeten zijn gekomen.
In dat jaar werd Lourens Kluijfhout ook als eigenaar vermeld van de kavels
126 tot en met 131 in de aanwijzende tafels, behorend bij het kadastrale
minuutplan van 1811-1832. De hof bestaat op dat moment naast het huis met
erf en tuin uit weilanden, een boomgaard en een bosperceel. De schuur werd
zoals destijds gebruikelijk was niet apart vermeld, maar was, getuige de
kadastrale kaart, wel degelijk aanwezig.
De authentieke wagenschuur
heeft aan de langszijde gepotdekselde houten delen, drie grote groene wagenschuurdeuren
en witten randen. Het zadeldak heeft rode pannen, bewerkte windveren en
een makelaar. Het authentieke bakhuis heeft een betonnen plint met hierop
bakstenen gevels met gevelankers en groene deuren. Beiden zijn nog in redelijke
staat terug te vinden op het erf. Het huidige erf van deze boerderij is
verder ten opzichte van de situatie in 1823 niet veel veranderd en in die
zin nog behoorlijk authentiek te noemen al ontbreekt sinds enkele decennia
de originele schuur.
3. BOERDERIJ ZWAANWEG 7 TE KOUDEKERKE
NOVEMBER 1963 (RCE017)
De oude schuur die nog wel
zichtbaar is op de hiernaast afgebeelde foto's (uit november 1963) is voor
1985
gesloopt. Ter vervanging van de oude schuur is een moderne driedelige stalen
landbouwloods gebouwd voor de opslag van landbouwmaterieel. Deze loods staat
los van het huis, achter op het erf. Het geheel heeft nog steeds een agrarische
functie.
4. BOERDERIJ ZWAANWEG 7 TE KOUDEKERKE
NOVEMBER 1963 (RCE018)
Van deze boerderij zijn twee
fraaie ingekleurde prentbriefkaarten vervaardigd. Deze maken onderdeel uit
van een reeks.
Als u op de afbeelding klikt en deze vergroot ziet u boven de welput de
'boom' hangen, waarmee water kon worden geput. Daarachter ziet u de teeltuin,
die tegen het gebouwtje stond waarin werd gekarnd. De karn werd aangedreven
door een karnwiel, een soort verticale carrousel, waarin de karnhond liep.
Willem Kluyfhout zit op de keel van de welput. De meid Dina Kaljouw staat
er met juk en emmers bij. Centrale figuur is Zoetje Abrahamse. Zij leefde
van 13 april 1851 tot 5 oktober 1929. Ze was 38 toen ze op 8 maart 1889
trouwde met Jan Kluyfhout, toen 47 jaar. Er werden twee zonen geboren, Abraham
op 27 februari 1890 en Adriaan op 25 september 1893. Donkere schaduwen kwamen
echter op haar levensweg: Reeds op op 11 augustus 1895 stierf Jan Kluyfhout
en Zoetje bleef achter met twee kleuters, op een boerderij die ook zorgen
gaf.
5. ZWAANWEG TE KOUDEKERKE (R245)
Nieuwe tegenslagen troffen
Zoetje, want vijf jaar later, op 4 november 1900, stierf Adriaan, zeven
jaar oud en weer vijf jaar later, op 19 augustus 1905 stierf haar vijftienjarige
zoon Abraham. Zoetje heeft de rouwdracht nimmer meer afgelegd... Maar ze
was een bekwame boerin die uitstekende boter maakte en die met haar helder
verstand en veel zakelijk inzicht haar boerderij bleef besturen. Samen met
de oude meesterknecht Arjaan van Wallenburg bracht ze het bedrijf tot welstand,
ze kwam zelfs in goede doen. Suikertante van velen, noemde iedereen haar
'Moei Zoetje'. Op Koudekerke zong men na "Wie zal dat betalen",
met als tegenzang "Moei Zoetje, zal wel burrege". Dit was geen
loze kreet. Dat alles nu voorbij, de geslachten komen en gaan. Maar menigeen
bewaart een goede herinnering aan deze boerderij, waarin alles zijn kalme
gang ging. De nagedachtenis aan hen die goed zijn geweest blijft lang bewaard.
Zoetje Kluyfhout-Abrahamse
was een zus van Adam Abrahamse: Vader van Abraham Abrahamse. Abraham kocht
de boerderij uit de erfenis van Zoetje en toen konden Pieter (1901) en Neeltje
van Maldegem-Abrahamse op deze hofstede gaan boeren. Zij kregen 8 kinderen.
In 1950 zijn Pieter en Neeltje van Maldegem-Abrahamse vanwege de ruilverkaveling
van Walcheren van de Zwaanweg 7 vertrokken naar Luttelgeest.
bronvermelding:
tekst: Sjoerd de Nooijer
afb. 1: Sjoerd de Nooijer
afb. 2: minuutplan A1, 1811-1832
afb. RCE: Collectie Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed, Amersfoort [85.269]
afb. R: collectie Jan Roose
afb. J: Ko de Jong
geraadpleegde bronnen:
- Zeeuws Archief (ZA)
- Atlas Hattinga, Kaarte van het eyland Walcheren de Ao. 1641 gemaakt door Christoffel Bernards, D.W.C. en/of A. Hattinga, ca. 1750. inv. nr. 13
- Atlas Hattinga, Kaart van Walcheren, blad 8, 1750, inv. nr. 23
- Collectie Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed, Amersfoort [85.269]
- CHS Provicie Zeeland
- www.watwaswaar.nl
